In deze aflevering: Annetje Ottow over haar boek Natuur in je tuin. Ze vertelt hoe iedereen met kleine stappen – zoals minder maaien, water opvangen en inheemse planten toevoegen – kan bijdragen aan meer biodiversiteit. Haar boodschap: als we allemaal een beetje natuur toelaten, maken onze tuinen samen een groot verschil.
Lees je deze podcast liever? Hieronder vind je een geschreven versie op basis van de podcast. Let op: het is geen letterlijk transcript, maar een samenvattend verhaal. In de podcast hoor je veel meer praktische tips en kennis.
In deze aflevering van The Gardening School spreken we hoogleraar en voormalig voorzitter van de Universiteit Leiden Annetje Ottow over haar boek Natuur in je tuin. Het gesprek draait om de centrale boodschap van Annetje’s werk: iedereen kan bijdragen aan biodiversiteit, met kleine, haalbare stappen in de eigen tuin.
Annetje vertelt dat haar liefde voor de natuur al jong begon, toen ze met haar vader zonnebloemen zaaide in de vensterbank. Dat zaadje groeide letterlijk en figuurlijk uit tot een levenslange fascinatie voor planten en ecosystemen. Ondanks haar wetenschappelijke carrière bleef tuinieren een belangrijk deel van haar leven. Na drukke werkdagen vond ze rust met haar handen in de aarde. Vanuit haar bestuurlijke rollen probeerde ze universiteiten te vergroenen en werkte ze aan projecten zoals Tiny Forests op de campus.
De directe aanleiding voor haar boek kwam toen mensen haar steeds vaker vroegen hoe zij haar eigen tuin zo vol leven kreeg. Haar antwoord: door het loslaten van het idee dat een tuin netjes moet zijn en juist ruimte te geven aan natuur. In haar tuin, inmiddels zes jaar op weg naar meer biodiversiteit, ziet ze duidelijke resultaten: meer vogels, insecten, vlinders en zelfs een egel die na 25 jaar terugkeerde.
Het boek is bedoeld om te laten zien dat natuurvriendelijk tuinieren niet ingewikkeld of tijdrovend hoeft te zijn. Kleine aanpassingen, zoals een boom planten, een paar inheemse struiken zetten of een mini-vijver aanleggen, maken al verschil. Belangrijk is het besef dat al die kleine beetjes samen grote impact hebben. Als alle tuinen in Nederland een beetje groener worden, verandert het geheel.
Een belangrijk thema in het gesprek is waterbeheer. Annetje benadrukt dat Nederland voor 2030 twintig procent drinkwater moet besparen. Tuinen spelen daarin een rol: regenwater opvangen, zuinig omgaan met water, en planten kiezen die bestand zijn tegen droogte. Een tuin vol mediterrane kruiden kan beter omgaan met hitte dan bijvoorbeeld hortensia’s, die veel water vragen en bovendien weinig bijdragen aan insectenleven.
Ze pleit ook voor rommelhoekjes en minder maaien: plekken waar insecten kunnen schuilen en vogels voedsel vinden. Brandnetels en paardenbloemen, vaak beschouwd als onkruid, zijn juist cruciaal voor vlinders en bijen. Door meer diversiteit in planten aan te brengen en te accepteren dat een tuin er niet perfect uit hoeft te zien, kan iedereen bijdragen aan een gezond ecosysteem.
In het tweede deel van het gesprek noemt Annetje concrete vervolgstappen voor gevorderde tuiniers: een takkenril aanleggen als schuilplaats voor dieren, zelf compost maken en bladeren laten liggen in de herfst. Zulke kleine handelingen verbeteren de bodemstructuur, bevorderen vochtvasthoudend vermogen en vergroten de biodiversiteit.
Tot slot gaat het gesprek over hoop en motivatie. In tijden van wereldwijde problemen kan tuinieren een vorm van positieve actie zijn: beginnen bij wat binnen je invloed ligt. Volgens Annetje geeft dit niet alleen hoop, maar ook mentaal welzijn. Ze gelooft sterk in het “butterfly effect”: één kleine handeling kan grotere veranderingen in gang zetten.
Het gesprek eindigt met de oproep om in actie te komen, hoe klein ook. Annetje’s belangrijkste boodschap blijft: iedere tuin kan een verschil maken – als we leren loslaten, kiezen voor diversiteit en de natuur weer toelaten in onze leefomgeving.
Ben je benieuwd naar het boek van Annetje? We geven binnenkort twee exemplaren weg via de Garden Letter. Wil je kans maken? Schrijf je hier in.
