Tomatenspektakel in jouw tuin, zo doe je dat

Tomaten zijn relatief makkelijk te kweken, maar hebben één gemeenschappelijk probleem: de tomatenplaag, phytophthora infestans. Deze schimmelziekte wordt meegenomen via de bodem en de wind en ontstaat wanneer het lang vochtig is. Je planten en vruchten worden bruin en de tomaten kun je wel vergeten. Hoe voorkom je dat je je oogst hieraan kwijtraakt?

Zaaien maar

Tomaten kun je in veel soorten zaaien: van groot tot klein en van sappig tot vlezig. Tussen onze groentezaden vind je zeven heerlijke tomatensoorten, kijk maar eens. Vanaf april kun je tomaten binnen voorzaaien in goed vochtige zaai- en stekgrond in een kweekpotje. Zaai 1 of 2 zaden per potje, duw ze er lichtjes in en bedek met een laagje grond of vermiculiet. Op een warme plek van ongeveer 20 graden kunnen ze ontkiemen en uitgroeien rot een stevige zaailing. Vanaf half mei kun je dit jonge groen laten afharden en buiten op een zonnige plek uitplanten met een afstand van 50 cm. Tomatenplanten kunnen uitgroeien tot reuzen. Het kan daarom handig zijn om de plant met een constructie ondersteuning te geven. Daar groeien ze beter van!

Vocht en wind

Met name buiten heb je last van aardappelziekte, zoals phytophthora ook wel genoemd wordt. Een kas biedt een oplossing in dat geval. Het is er altijd droog en met de juiste luchtcirculatie is de kans op schimmel veel kleiner.

Houd de deuren en ramen van je kas open, in de zomer zowel overdag als ‘s nachts: zo droogt vocht goed op. Probeer bladeren die elkaar raken te verwijderen of te halveren. Zo komt er altijd genoeg lucht tussen je planten en droogt vocht sneller op. Wanneer de temperatuur langdurig 35 graden of hoger is, stoppen je tomatenplanten met groeien. Het mag er dus zeker niet te warm worden. Zet daarom alles open en hang eventueel doeken op tijdens extreem warme momenten. Je kas wit kalken helpt ook om te voorkomen dat de temperatuur in de kas hoog oploopt.

Water geven

Geef je tomatenplanten niet te veel water, zeker niet dagelijks. Als je telkens de grond vochtig maakt, krijg je luie wortels. Die luie wortels zorgen er dan weer voor dat planten met zware vruchten sneller tegen de grond gaan. Hoe meer je de planten stimuleert om wat vaker zelf op zoek te gaan naar vocht, hoe steviger ze in de grond wortelen. Bouw een dagelijkse watergift af naar één keer per week, dat kunnen ze echt wel aan. Gebruik mulch - zoals stro, hooi, hennepvezels of grasmaaisel - om de bodem bedekt te houden. 

Dieven en verzorgen

Tomaten moeten gediefd worden. In elke bladoksel groeit namelijk een zijscheut waar geen vruchten aan zullen komen, en die moet weg. Zo krijg je mooie, rechtopstaande planten die minder gevoelig zijn voor ziekten en schimmels. Wist je dat basaltmeel- of poeder ook helpt tegen het verspreiden van die schimmels? Als het vochtiger wordt, is het verstandig om de bladeren en plaatsen die je hebt gediefd met een kwastje te bepoederen. Basaltmeel neemt namelijk heel goed vocht op en weert schimmels die via wonden naar binnen proberen te komen. Het is een soort pleister op de wond.

Ontsmet je gereedschap regelmatig. Zeker als je een schaar gebruikt om te dieven bij je tomatenplanten is het handig om deze af en toe schoon te maken met een alcoholspray. Zo weet je zeker dat je geen infecties meeneemt. Ruim ook direct het blad op dat je hebt verwijderd. Schimmels verspreiden zich razendsnel. Laat besmet blad dus niet liggen, maar doe het meteen in de GFT-bak. 

Even tikken

Als je buiten tomaten kweekt, worden de bloemen vaak bezocht door hommels en andere vliegende insecten. In de kas is dat een ander verhaal en zul je ze een beetje moeten helpen. Tomaten mogen dan zelfbestuivend zijn, ze hebben dat extra duwtje in de rug hard nodig. Tik dagelijks - het liefst rond de middag of later op de avond - een paar seconden tegen de stok, de spiraal of het touw waar de plant langs groeit. Zo schud je de bloemen en laten ze hun stuifmeel los. 

"Hoe meer zon, hoe groter de najaarsoogst!"

Blad verwijderen

Vanaf september is het bewezen nuttig om wat meer blad weg te halen bij je tomatenplanten. Zonlicht wordt vanaf dan zwakker, waardoor elke zonnestraal nodig is om het rijpingsproces van de vruchten voort te zetten. Hoe meer zon, hoe groter de najaarsoogst.

Buiten kweken

Kun je dan buiten geen tomaten kweken? Zeker wel, maar je bent heel erg afhankelijk van het weer én van je buren. Is er iemand in de omgeving die besmette planten heeft? Dan bereikt de schimmel in no time ook jouw planten. Vooral op een volkstuin is dat onbegonnen werk. Daar staan zoveel aardappelveldjes waar de schimmel ontstaat, dat tomaten kweken eenvoudig kan uitlopen op een teleurstelling. Daarom kies je dan het liefst kleine rassen: die rijpen veel sneller. Aardappelziekte zie je met name aan het einde van het seizoen, vanaf eind augustus, als het natter wordt. Met kleine tomaatjes heb je je eerste oogst al eerder te pakken, nog voordat de schimmel in de lucht hangt.
En als ze er dan zijn: rijp plukken, mét kroontje, en niet in de koelkast bewaren. Eet smakelijk!

^ Dit artikel komt uit issue #1 van het MAY & JUNE magazine, geschreven door Angelo Dorny. Dit nieuwe tuintijdschrift vol inspiratie verschijnt 4x per jaar. Klik hier voor meer informatie.