How to: wadi aanleggen

Misschien heb je je wel eens afgevraagd waar die ondiepe plas middenin in een woonwijk precies voor is. Steeds vaker zie je in (nieuwbouw)wijken deze verzamelplekken voor regenwater verschijnen. In sommige gevallen wordt er door de gemeente zelfs verwacht dat je iets met wateropslag in eigen tuin doet. De oplossing daarvoor? Een wadi. Met een wadi voorkom je ondergelopen straten bij hevige regen en houd je in droge tijden water langer vast in je tuin.

^ In woonwijken zie je vaak graswadi’s, maar je kunt een wadi ook vullen met beplanting. Let wel op dat het groen tegen droge én natte omstandigheden kan. De stand van een wadi wisselt.

Zo werkt een wadi

In het Nederlands is wadi een afkorting voor ‘water afvoer door infiltratie’. De oorsprong van de wadi is echter Arabisch. Daar staat het woord voor een rivierbedding die af en toe droogstaat. Kortgezegd is een wadi een verlaagd stuk grond, waar water wordt opgevangen in natte periodes. Regenwater dat de put inloopt komt rechtstreeks in het riool om gezuiverd of geloosd te worden. Zonde, want al dat water hebben we liever in de bodem zelf. Het regenwater komt via een wadi niet meer in het riool terecht, maar wordt tijdelijk opgeslagen en loopt langzaam de bodem in. Sommige gemeentes kiezen er dus voor om wadi’s in de wijk aan te leggen, om zo het water van de hele buurt samen op te slaan. Maar een wadi in je eigen achtertuin heeft ook voordelen: zo voorkom je met stevige regenbuien een overstroomde tuin, doordat het water nu terecht komt op de plek waar je het wilt: in de wadi. Door de regenpijp af te koppelen van het riool en het water naar de wadi te laten stromen zorg je bovendien voor een waterbuffer in droge periodes. Tot slot zorgt een wadi ook voor meer biodiversiteit in de tuin. Een tijdelijke vijver zorgt voor meer insecten en geeft andere dieren een plek om te drinken of om eitjes te leggen. Ook planten die van meer vocht houden kun je een plek geven in je tuin waardoor je andere soorten insecten aantrekt. 

De infiltratietest

Een wadi is in vrijwel elke tuin toepasbaar. Wil je zeker weten of jouw grond geschikt is? Doe dan een watertest. Graaf op verschillende plekken een gat van 30 centimeter diep en vul deze gaten helemaal met water. Als het water binnen een kwartier wegloopt, infiltreert het regenwater goed. Als het minder dan uur duurt, is de waterdoorlatendheid gemiddeld. Is het water na een uur nog niet volledig weggezakt? Dan is de waterdoorlatendheid laag en is de grond niet of minder geschikt voor infiltratie. In dat laatste geval is een wadi minder handig. Voor meer opslagcapaciteit kun je het diepste punt van de wadi verder uitgraven. Vul dat diepste punt op met grind: een langzame glooiing is van belang voor het creëren van verschillende leefgebiedjes voor planten en dieren, net zoals je dat in een vijver zou doen.

Stappenplan: wadi aanleggen

1) Standplaats
Kies een plek waar het water geleidelijk naartoe kan stromen, dus het liefst een lager gelegen stuk in je tuin. Maak de wadi niet te dicht bij je huis om te voorkomen dat je kruipruimte vochtig wordt. 

2) Graven maar
Tijd voor het grove werk: graaf een langzaam aflopende geul of kuil in je tuin. Een diepte van twintig centimeter is al voldoende en qua oppervlakte heb je – in een kleine tuin – aan een vierkante meter genoeg. Heb je meer ruimte? Dan kun je de wadi wat breder en dieper maken. Dieper dan vijftig centimeter is niet nodig, dat is genoeg voor een fikse regenbui. Graaf daarna een gootje van de regenpijp naar je wadi én koppel je waterpijp af. Het water dat door de regenpijp stroomt gaat vanaf nu niet meer naar het riool.

3) Aan de slag met beplanting
Door de nieuwe omstandigheden die je hebt gecreëerd komen vaak spontaan de planten op. Je kunt de natuur haar gang laten gaan, maar ook zelf planten toevoegen, mits de planten flexibel zijn qua droge en vochtige periodes. Een wadi met alleen gras kan ook, maar beplanting heeft een aantal voordelen: de wortels van de planten in de grond leveren goede omstandigheden op voor wormen, die weer zorgen dat het water goed kan doorstromen. Daarnaast zorgen de bloemen en planten boven de grond voor nectar en trekken ze insecten aan. Ook amfibieën als salamanders, kikkers en padden houden van dit soort plekjes. Bijkomend voordeel: zij zorgen voor minder slakken en muggen in de tuin.

Bomen en heesters die van droge en natte voeten houden zijn Cephalanthus occidentalis (kogelbloem- of struik), Prunus padus (gewone vogelkers), Sambucus nigra (gewone vlier) en Viburnum opulus (Gelderse roos). Ook kruidachtige planten doen het goed op zowel vochtige als droge grond, mooie soorten zijn: Persicaria polymorpha (duizendknoop), Valeriana officinalis (echte valeriaan) en Eupatorium cannabinum (koninginnekruid). 

^ Eupatorium cannabinum (koninginnekruid) is een plant die het goed doet in/naast een wadi.

4) Houd 'm in leven
Tot slot is het belangrijk dat je de wadi goed bijhoudt. Merk je dat het begint dicht te groeien? Maai dan wat delen weg, of trek woekerende planten uit. Doe dit zoveel mogelijk gefaseerd: door niet alles weg te halen zorg je dat er nog leef- en voedselgebied voor insecten en andere kleine dieren overblijft.

Wadi versus vijver

Het grote verschil tussen een wadi en een vijver is dat een wadi waterdoorlatend is en dus niet altijd vol zal staan. Bijkomend voordeel van een wadi ten opzichte van een vijver is dat deze ook prima op een schaduwplek in de tuin kan.

Waterroute

Nu gaat je regenwater via een regenpijp hoogstwaarschijnlijk naar een put in je tuin, maar wanneer je een wadi hebt, koppel je de regenpijp af en stroomt het water via een gootje naar de wadi toe. Regent het veel? Dan ontstaat er een ondiepe plas. Is de neerslag een periode juist minder? Dan kan het zijn dat je wadi droog komt te staan. Het zal in en rond de wadi echter wel vochtiger blijven dan in hogere delen van de tuin.