Zo pluk je veilig een wildboeket

In de zomer is het heerlijk om tijdens een wandeling een paar mooie bloemen te plukken. Ik doe het regelmatig, en dat seizoen begint met bermen vol fluitenkruid. Hoe pluk je veilig en wat zijn de regels?

Wildplukken
Allereerst: in principe is wildplukken, zowel bloemen als eetbaar spul, verboden in Nederland. Ondanks het formele verbod wordt het door de vingers gezien, dus gedoogd, zolang je mondjesmaat plukt. Plukken van planten op privé-gebied mag uiteraard sowieso niet, tenzij je toestemming vraagt! Gemeentelijke plantsoenen kun je beter ook even overslaan (al vind ik zelf dat je wel kunt plukken als je weet dat ze rond die tijd de hele boel maaien of snoeien, but that's me).

Staatsbosbeheer geeft aan dat wildplukken verboden is, maar dat je wel kleine hoeveelheden mag meenemen. Voor eetbare pluk (zoals bramen, frambozen of kruiden) geldt een handjevol, en voor bloemen geldt min of meer hetzelfde (er wordt alleen gesproken over eetbaar plukken). Ik pluk zelf altijd een kleine handvol, geen bossen. Als je commerciële hoeveelheden plukt pleeg je diefstal.

Pluk nooit zoveel van een plant dat de plant zelf niet meer kan doorgroeien. Als er zeg tien bloeiende stelen aan een plant zitten, pluk je er één of twee weg, zeg 10 à 15 procent. Verdeel je oogst dus over de aanwezige planten! 

Tips voor het plukken
Neem in je tas een klein schaartje mee, voor het geval je iets moois tegenkomt. Ik heb deze altijd in mijn tas zitten. Een mand meenemen kan ook handig zijn, zoals deze uit onze shop. Als je een steel mooi scherp kunt afknippen overleven ze de gang naar de vaas beter! Knip ook liever vroeg op de ochtend of laat op de avond, dus niet op het heetst van de dag. Dan is de overlevingskans nog groter. En steek de stelen anders in je fles water, dan kunnen ze alvast bijtanken!

Weet je wat je plukt
Het zou heel onverstandig zijn om zomaar alles vast te pakken wat je tegenkomt in de natuur. Mensen weten vaak wel dat paddenstoelen giftig kunnen zijn, maar ze denken minder na over andere giftige planten. Brandnetel prikt en berenklauw is giftig, maar verder komen we meestal niet in kennis. 

Op welke manier een plant giftig kan zijn verschilt. De ene plant veroorzaakt bij aanraking lichte tot zware irritatie op de huid (zoals brandnetel of wolfsmelk), de ander moet je innemen om vergiftigd te raken (zoals monnikskap of vingerhoedskruid). 

Er zijn ontzettend veel soorten planten die giftig zijn als je ze eet. Ook soorten die je waarschijnlijk in je tuin hebt staan en je favoriet zijn, zoals akelei, ridderspoor, Clematis, Fritillaria, sneeuwklokjes, blauwe regen of Lathyrus. Bij het woord 'giftig' vinden we alles al snel heel eng, maar het komt er gewoon op neer dat er helemaal niets aan de hand is tenzij je ze bewust eet. En de reactie is natuurlijk ook verschillend, van één dag buikpijn tot chronische problemen of overlijden. Nou goed, vrolijk klinkt het niet echt, hè?

Wat je in ieder geval NOOIT moet plukken in de natuur:

Links: gevlekte scheerling. Rechts: fluitenkruid.

+ (Gevlekte) scheerling (Cicuta/Conium maculatum). Bij aanraking en inname is de dood vrijwel onvermijdelijk. Komt redelijk veel in Nederland voor en lijkt op fluitenkruid maar bloeit iets later. Op de foto zie je dat de steel glad is en roodbruine vlekken heeft, dat is het grootste en meest duidelijke verschil, want de steel van fluitenkruid is ribbelig en behaard. Je kunt op floravannederland.nl kijken waar deze plant gesignaleerd is, klik even op de landkaart om een up to date versie te zien. Je kunt daar ook andere soorten opzoeken.

+ Waterscheerling (Cicuta virosa). Ook een witte schermbloem, groeit aan de waterkant en is ongeveer 1,20 m hoog. Heeft een holle steel en de wortelstok is met name extreem giftig. Herkenbaar aan het gele sap (ook al giftig). 



>> Fluitenkruid (foto hierboven, Anthriscus sylvestris) kun je heel goed onderscheiden door op de stelen te letten, niet op de schermbloem zelf, die komt te vaak overeen. De steel is ribbelig en behaard, als je de steel doorsnijdt zie je een soort achthoek als doorsnede. De bloemschermen zijn ook wat platter, die van scheerling zijn boller. 


Berenklauw is heel duidelijk te herkennen omdat het véél groter is dan fluitenkruid. Het bloeit ook later.

+ Berenklauw en reuzenberenklauw. De gewone berenklauw is inheems en wordt ongeveer 2 meter hoog. De reuzenberenklauw is een overgewaaide exoot (of idioot, wat je wil) die men in Nederland probeert uit te roeien. Die laatste wordt wel 5 meter hoog met schermen ter grootte van een flinke paraplu. Daar kun je 'm dus wel aan herkennen. Verder heeft de reuzenberenklauw stelen met rode vlekken er op, ook een alarmsignaal. Als het sap van de plant op je armen komt ontstaan er al snel jeukende rode vlekken die uitmonden in brandwonden. Als het sap of de haren van de steel in aanraking komen met ogen kan er permanente blindheid ontstaan. Nooit aanraken, nooit plukken.


Links: vingerhoedskruid (Digitalis purpurea). Rechts: monnikskap (Aconitum, vooral ook in donkerblauw verkrijgbaar).

Met voorzichtigheid plukken:
+ Vingerhoedskruid kun je prima plukken, want alleen het eten van delen van de plant is extreem giftig. Dat klinkt eng, maar als je handschoenen draagt is er niet veel aan de hand. Ik zelf doe het niet, maar dat is omdat ik drie kinderen + een kat heb en ondanks dat ik ze nog nooit iets heb zien eten van een plant wil ik het risico niet nemen door binnen een vaas vol te zetten. Buiten staan ze wel, maar dan achterin de border zodat ze er niet bij kunnen.

+ Monnikskap (Aconitum). We gebruiken deze vaste plant regelmatig in beplantingsplannen, maar in het wild komen ze ook voor. Het eten van de blaadjes kan leiden tot ernstige hartproblemen met mogelijk de dood als gevolg, en het sap van de plant op de huid zorgt voor brandwonden. Draag altijd handschoenen als je ze plukt. Ze worden overigens gewoon verkocht bij bloemisten, hè! Dus het klinkt enger dan het is. Als je ze plukt kun je de stelen 10 seconden in kokend water houden, dan stopt de sapstroom.

By the way, wist je dat boterbloemen ook giftig zijn? Geen enkel dier eet ze behalve slakken. Alleen giftig bij inname overigens, dus plukken kan gewoon. 

Als je op pad gaat (met of zonder kinderen/dieren) hou je het beste deze regels aan:

+ Pluk wat je herkent. Pluk weinig, dus enkele stelen.
+ Bij twijfel, niet doen. 
+ Gebruik een app zoals Plantnet om planten te identificeren, en kijk daarna op Flora van Nederland of je de plant wel of niet kunt aanraken. 
+ Neem bij klachten vlak of een aantal uur na een wandeling contact op met een huisarts.