Bomen voor een kleine tuin

Zuurstof en verkoeling

Niet voor niets worden bomen de longen van de aarde genoemd: ze zijn verantwoordelijk voor onze zuurstofproductie. Best wel een belangrijk puntje dus. Daarnaast hebben bomen ook een zuiverende functie. Ze filteren als het ware de omringende lucht door vervuilende stofjes op te slaan, zoals CO2, maar ze vangen ook fijnstof op zodat je leefomgeving erop vooruit gaat. Prima reden om een boom te planten, want een goede luchtkwaliteit is belangrijk voor je gezondheid, en dat is - helemaal in een stadstuin in de Randstad - geen overbodige luxe.

Met steeds maar stijgende temperaturen zoeken we allerlei manieren om de hitte tegen te gaan. Een simpele oplossing: meer bomen planten. Die zorgen namelijk voor verkoeling door de schaduw die ze geven. Daarnaast koelen bomen zichzelf en de omgeving af met een evapotranspiratieproces. Hierbij produceren bomen een waterdamp die de omringende lucht afkoelt. Een tuin omringd door bomen voelt daarom een stuk koeler aan dan een tuin zonder begroeiing.

Natuur dichtbij

Een boom zorgt voor een gezondere leefomgeving en brengt de natuur dichtbij huis. Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt ook dat bomen allerlei positieve effecten hebben op de (mentale) gezondheid van mensen. Ook dieren zijn gek op bomen. Vogels maken er hun nesten in en hebben er meteen een schuilplaats bij slecht weer. Check ook eens wat de ecologische waarde is van je favoriete boom. Is het een waard- of drachtboom voor vlinders bijvoorbeeld? Kunnen insecten of vogels ervan eten? Zo help je je omgeving nog een handje extra.

Een pronkstuk voor in de tuin

Een mooi gevormde boom geeft extra dimensie: het kan een focal point zijn in de tuin. Het is fijn als de begroeiing in je tuin je blik omhoog trekt. Zo zie je meer dan alleen wat er op de grond gebeurt, en voelt je tuin groter. In een kleine tuin heb je meestal ruimte voor één of misschien twee bomen. Dan is het zaak om een boom te kiezen die op drie punten scoort: bloesem in de lente, fris blad in de zomer en verkleuring in de herfst. Als je een exemplaar hebt gevonden die het hele lijstje afvinkt, heb je er één te pakken die het hele jaar door mooi is en heel veel sjeu aan je tuin toevoegt. Let bij het kiezen van je boom ook op de vorm. Een meerstammige boom, die niet één enkele stam maar meerdere heeft, oogt uitdagender en spannender.

Meer privacy

Huizen met kleine tuinen vind je vooral in woonwijken en steden.Daar heb je ook vaker te maken met issues rondom inkijk en privacy. We vinden het allemaal fijn om ons een beetje alleen-op-de-wereld te voelen in onze tuin. Een boom kan daarbij helpen!  Vaak worden leibomen gebruikt om inkijk te verminderen, maar zo’n platte boom oogt wat minder natuurlijk. Juist een ronde, organische boom in je tuin zorgt voor meer privacy. Gemeenten hebben vaak regels over de plaatsing van bomen. Meestal mag je een boom niet dichter dan twee meter van de erfgrens zetten. Zo voorkom je dat de buren er last van hebben, of dat de wortels van de boom een stoep omhoog duwen. De makkelijkste oplossing? Zet een boom in het midden van je tuin. Dan heb je nooit problemen met de omgeving Èn kijk je vanuit huis op je pronkstuk. Je hoeft ook niet bang te zijn dat al het licht in huis verdwijnt door de boom, want zo’n kleintje krijgt dat niet voor elkaar. En we zeiden het eerder al: schaduw is heel wat waard tijdens hete zomers.

Enkele van onze favoriete bomen voor een kleine tuin:

1. Cercis siliquastrum
Cercis siliquastrum, de judasboom, is vooral bekend om z'n prachtige opvallende roze vlinderbloemen die in het voorjaar in bundels op de kale takken verschijnen. De judasboom groeit traag en is na tien jaar nog steeds compact. Daardoor leent deze soort zich prima voor een kleine tuin. Uiteindelijk kan de boom een hoogte van vijf tot tien meter bereiken. Hij staat het liefst op een zonnige plek en je hoeft hem bijna niet te snoeien. Minpuntje is wel dat de judasboom giftig is en daarom niet zo goed samengaat met kinderen en huisdieren, al is het knap als ze bij de takken kunnen komen. Er is ook een prachtige witte variant.

Standplaats: zon, halfschaduw 
Grondsoort: kan droog staan op kalkhoudende zand- of leemgrond
Formaat: 5 - 10 meter hoog en breed, maar groeit heel traag   
Ecologische waarde: drachtboom voor bijen

2. Cornus Kousa
Cornus kousa, ook wel bekend als de Japanse kornoelje, is van oorsprong een heester die langzaam uitgroeit tot een boom. De boom kan uiteindelijk tussen de 5 en 7 meter hoog worden. De hele Cornus-familie is van het soort 'in alle seizoenen knap'. Ze zijn bijna allemaal geschikt voor kleine tuinen, maar de Cornus kousa spant toch wel de kroon. In april en mei pronkt de boom met witte schutbladeren, en vervolgens met rozerode vruchten die de hele zomer blijven zitten - mits de vogels ze niet wegkapen. In de herfst, als de bladeren rood en oranje kleuren, is de Cornus op z'n allerknapst.  

Standplaats: zon, halfschaduw 
Grondsoort: humusrijke grond, wat zuur mag best en goed vochthoudend
Formaat: 5 - 7 meter hoog en breed, kan goed klein gehouden worden. Zet in het midden van de tuin.
Ecologische waarde: waardboom voor vlinders, voedselboom voor vogels

3. Hamamelis xintermedia
Hamamelis xintermedia ken je vast beter als de toverhazelaar en is één van de mooiste winterbloeiers die er zijn. Met een overvloed aan gele, rode, witte of roodbruine bloemen staat de toverhazelaar in januari en februari een maand lang in volle bloei. De bloemblaadjes krullen op bij mist, regen of kou om zich te beschermen, maar bevriezen niet. Zodra de zon schijnt vouwen ze zich weer uit. De toverhazelaar kan tussen de 3 en 5 meter hoog worden en is eigenlijk een struik, maar kan uitgroeien tot een meerstammige boom. Snoeien is nauwelijks nodig. Mocht de boom toch wat te groot worden, snoei dan bij voorkeur na de bloei, nog voordat het blad uitloopt.

Standplaats: zon, halfschaduw 
Grondsoort: vochtige (maar ook weer niet te) en lichtzure grond
Formaat: ca. 3 - 5 meter
Ecologische waarde: voedselboom voor bijen en vlinders

4. Prunus Padus 'Nana'

Prunus padus, beter bekend als de gewone vogelkers, bloeit begin mei en heeft hele mooie, sterk geurende bloemen waar bijen en vlinders dol op zijn. Met deze boom in je tuin maak je ook echt vrienden met de vogels uit de buurt. De vruchten die in het najaar rijpen kun je zelf dan wel niet eten, maar de vogels zijn er dol op. Prunus padus 'Nana' is een kleinere versie van de echte gewone vogelkers. Deze boom wordt tussen de 3 en 4 meter hoog. De vogelkers hoeft niet echt gesnoeid te worden, maar om 'm in model te houden kun je in het voorjaar en/of in de zomer de lange scheuten inkorten om de vorm van de boom te behouden. Er is ook een waanzinnig mooie roze variant, de Prunus padus 'Colorata', maar die wordt een stuk groter.

Standplaats: zon, halfschaduw, schaduw
Grondsoort: alle soorten
Formaat: 3 -  4 meter, blijft wat boller
Ecologische waarde: drachtboom voor bijen, waardboom voor vlinders, voedselboom voor vogels