Dahlia: de koningin van de pluktuin

Wandel een willekeurige publieke pluktuin binnen en je ziet ze waarschijnlijk staan: dahlia's. Wat ooit als truttig en boers werd bestempeld is nu de hit van de zomer. Met de veredeling van dahlia's zijn er honderden variaties om uit te kiezen, die vrijwel elke bezoeker overtuigen van wat wij al heel lang weten: dahlia's zijn onmisbaar. Het lijkt erop dat bijna iedereen nu wel weet dat dahlia's te gek zijn, maar dat maakt het niet minder leuk om ze in de tuin te hebben. Je hebt zó veel soorten dat je bijna nooit precies dezelfde hebt als de buurvrouw. 

Dahlia’s groeien van oorsprong in de bergen van Mexico. Daar vind je de inheemse dahlia, die rond 1600 door ontdekkingsreizigers werd gevonden. Pas veel later kwam de plant in Europa terecht. Daar begon men er mee te kweken, al was dat eerder aanmodderen; ze snapten niets van de omstandigheden die een dahlia nodig had. De knollen werden in warme kassen gezet, terwijl de bergen van Mexico wel heel zonnig zijn, maar ook vrij koel en hoog in luchtvochtigheid. Dat is precies de reden waarom de knollen het hier in de volle grond goed doen. Hebben wij even mazzel!

Inmiddels wordt er volop geëxperimenteerd met dahlia’s. Daarom hebben we nu zo ontzettend veel soorten om uit te kiezen. De inheemse dahlia is een open bloem. Logisch, want in de natuur kom je nauwelijks gevulde bloemen tegen, omdat insecten dan niet bij de stamper kunnen komen. Toch laat de dahlia zich goed kruisen. Ziedaar: honderden soorten. Van kleine bolletjes tot giga dinnerplates en van open tot driedubbel gevuld, en dat in alle kleuren van de regenboog. Voeg daaraan toe dat dahlia’s sneller gaan groeien naarmate je ervan knipt en je hebt het complete plaatje te pakken. Geen wonder dat we zo van ze houden!

Dinnerplate dahlia's

We onderscheiden een aantal verschillende type dahlia’s. De grootste vorm is de dinnerplate, zo groot als een dinerbord dus. Bekende en geliefde dinnerplate dahlia’s zijn ‘Café au Lait’, ‘Penhill Watermelon’ en ‘Labyrinth’. Dit type dahlia’s wordt zo groot dat ze verticaal bloeien, omdat de steel het gewicht niet kan dragen. In een boeket zijn ze daarom soms onhandig. Door het gewicht hangt de bloem opzij en is ze niet altijd zichtbaar. De decoratieve dahlia is praktischer en lijkt op de dinnerplate dahlia, alleen dan iets kleiner.

Behalve de grote dinnerplate en decoratieve dahlia’s heb je ook een aantal types met een middelmaatje. De cactusdahlia heeft een fijn formaat en langwerpige gedraaide bloemblaadjes met een open hart. De baldahlia is rond, ongeveer 8-10 cm in doorsnede en heeft dicht op elkaar gepakte bloemblaadjes. De pompondahlia lijkt er precies op, maar is veel kleiner. Deze dahlia’s zijn juist wél heel fijn in boeketten. Niet te groot, niet te klein, wel heel stevig. Mooie soorten zijn bijvoorbeeld ‘Linda’s Baby’, ‘Jowey Winnie’ en ‘Peaches ‘n Cream’.

Dan zijn er ook nog de open dahlia’s. Deze lijken het meest op de inheemse Mexicaanse dahlia. De blaadjes hebben een enkele of dubbele rij, en zijn soms gekruld of dubbelgekleurd. Zo heb je de anemoondahlia met een dikkere kern, de pioendahlia die halfopen is, de orchidee-dahlia die op een ster lijkt, de enkelbloemige dahlia en de kleine mignon-dahlia. Bekende voorbeelden zijn ‘Totally Tangerine’, ‘Waltzing Mathilda’ en ‘Mexican Star’.

 

In de tuin

Dahlia’s kun je tussen je andere vaste planten in een border plaatsen. Daar hebben ze wat meer ruimte nodig om goed te groeien, ongeveer 90 cm rondom. Bij voorkeur plaats je de knol wat verder in de border en niet vooraan. In de winter blijft er niets van een dahlia over en zo voorkom je dat er een kaal gat ontstaat. Zet ze het liefst tussen planten die vrij stevig zijn ter ondersteuning. Als de dahlia’s alsnog gaan hangen zet je er een paar stokken naast, daar zie je weinig van. Bedek de aarde rondom de knol met boomschors of cacaodoppen zodat de grond niet te snel uitdroogt.

Ben je echt zot op dahlia’s en heb je genoeg ruimte? Dan is het effectiever om een speciale dahliaborder aan te leggen. Je kunt de knollen dichter op elkaar planten, met ongeveer 30-50 cm ertussen, waardoor je oogst groter zal zijn. Maak dan ook meteen een horizontaal raster ter ondersteuning. Sla simpelweg vier kastanjepalen op elke hoek in de grond, en strek daar tuingaas overheen. Zo groeien de dahlia’s door het gaas en staan ze stevig. Groot pluspunt: de stelen groeien er ook mooi recht van.

Overigens niet getreurd als je een balkon hebt. Je hebt ook lage soorten die prima in potten groeien. Zo kun je ‘Gerrie Hoek’, ‘Verrone’s Obsidian’ en ‘Bishop of Leicester’ in een grote pot planten. Zorg er wel voor dat de knollen minimaal 40 cm diep kunnen wortelen in de pot. Een diameter van in ieder geval 30 cm is handig, want de plant wordt best groot. Een oude speciekuip werkt ook goed, of een zinken teil. De randen kun je beplanten met eenjarige bloeiers zoals fijnstraal (Erigeron karvinskianus), goudsbloem (Calendula officinalis) of Oost-Indische kers (Tropaeolum majus).

Dahlia's voortrekken

Dahliaknollen kun je in potten of bakken binnen voortrekken, net zoals je zaden binnen kunt voorzaaien. De knollen worden wakker uit hun winterslaap door in contact te komen met aarde en vocht. Daardoor heb je sneller bloemen, dat scheelt soms wel een week of drie, vier. Zet de knollen vanaf begin april in een pot of bak met potgrond (het maakt niet uit wat voor soort) en geef ze een scheut water. Zet ze binnen in een kamer waar het niet warmer wordt dan 20 graden, en geef pas weer water als je scheuten ziet komen. Teveel vocht is niet handig, dan begint het te broeien. Voortrekken heeft overigens nog een voordeel: je planten zijn al groot wanneer ze naar buiten gaan, en dan hebben slakken net even wat minder kans om alles in no time kaal te vreten. Je kunt het ze maar beter iets moeilijker maken, niet? 

Dahlia's bestellen 

Misschien wel het beste nieuws van het jaar: vanaf nu kun je de mooiste dahliaknollen bestellen bij MAY & JUNE. Je hoeft niet langer alle webshops door te spitten op zoek naar de pareltjes. Je vindt een fijne verzameling in onze webshop. Klik hier om dahlia's te bekijken.

Tekst: Judith van Lent | Beeld: Jeannine Rijsdijk, Judith van Lent, Shutterstock