Een (kort) pleidooi voor ecologisch tuinieren

Ecologie betekent: de wisselwerking tussen organisme en de omgeving. Je leest drie belangrijke woorden. De natuur gaat altijd over dynamiek en wisselwerking. ‘Organisme’, dat gaat in de tuin over alle leven, van dier tot plant, maar ook over jouzelf. En tot slot ‘omgeving’: je (moes)tuin, bloemenveld of tuin en de bredere omgeving. 

Ecologisch (moes)tuinieren is dus veel meer dan het weglaten van pesticide in je tuin. Het betekent anders en breder kijken naar je moestuin of bloementuin. Want of het nu in de bodem is of boven de grond, de natuur bestaat uit wisselwerkingen en cycli. Niets staat gewoon op zichzelf. Het nadeel daarvan is dat het erg complex is en dus niet de snelste of makkelijkste ziens- of werkwijze. Het voordeel? Het is zoveel rijker, wonderlijk en meer divers.  

Om je tuin ecologisch in te richten of groenten en bloemen ecologisch te telen moeten we op lange termijn denken en rekening houden met het milieu. In de gangbare teelt van bijvoorbeeld groenten worden veel problemen eerder op korte termijn aangepakt. Een plaag wordt bestreden door een sproeistof, droogte wordt aangepakt door het plaatsen van watersproeiers. Maar veel uitdagingen kunnen ook anders aangepakt worden, eerder preventief en gericht op het versterken en weerbaar maken van de tuin. 

De juiste planten

In een ecologische tuin staat niet alles in functie van wat je wil telen. Wat we wel doen is de keuzes die we maken aanpassen aan de omgeving. Je plant bijvoorbeeld geen geraniums op een erg warme en droge plek in de tuin, want ze hebben vaak veel water nodig. Kies zaden, planten en teelten die passen bij jouw omgeving en tuin. Probeer geen tomaten te telen in maart met behulp van een kachel in je serre, maar volg de seizoenen. Kijk goed rond en laat je inspireren door de natuur van de omgeving waar je woont, zo krijg je de meest krachtige en levendige tuin. 

Mens en dier

Maak van je tuin een plek waar dieren zich welkom voelen. Hommels, regenwormen, vlinders, egels en muizen; ze zijn allemaal belangrijk in de cyclus. Plaats daarom een insectenhotel, bouw een takkenril, maar vergeet ook jezelf niet. Zet een bankje neer met uitzicht op je bloementuin, ontstaan door de zorg voor jouw stukje grond. Het is de beloning voor je harde werk én aandacht voor de natuur.

Geven en nemen

Bij de opleidingen die ik geef komen vaak problemen aan bod. Wat doen we als de slakken mijn plantjes op eten? Wat als de droogte me parten speelt of er bladluis verschijnt op de eerste ranonkels? Mijn antwoord komt vaak hier op neer: we kunnen niet alles oplossen of tegengaan. Het ecologisch werken is geven en nemen. Het aanvaarden van dingen die soms fout lopen en het aandachtig stilstaan bij alle mooie dingen die de tuin met zich meebrengt. En laat je vooral inspireren! 

^ Ken je de film ‘The Biggest Little Farm’ op Netflix? Een aanrader als je meer wilt weten over ecologisch tuinieren. In de film zie je hoe de natuur op wonderlijke wijze alles in zich heeft wat nodig is.