Waarom zou je zwaar werk verrichten en je rug belasten als het ook anders kan? Tuinieren zonder spitten - ook wel bekend als de
no dig-methode - bespaart tijd en is beter voor het bodemleven waardoor je planten gezonder groeien. Laat de spade maar in
het schuurtje en verwen die bodem.
Wellicht ken je de term ‘winterklaar maken’ wel, waarbij een pluk- of moestuin aan het eind van het seizoen wordt leeggehaald en omgespit. Zo’n omgewoelde tuin ziet er in de ogen van veel traditionele tuiniers opgeruimd en netjes uit, maar schijn bedriegt. Aan deze manier van werken - ook wel kerende grondbewerking genoemd - kleven veel nadelen. Zaden van wilde kruiden komen ineens bloot te liggen en ontkiemen door het zonlicht razendsnel, het bodemleven wordt drastisch overhoopgehaald en, niet geheel onbelangrijk, het is ook nog eens veel werk.
Voorloper van de no dig-methode, ofwel niet-kerende grondbewerking, was Ruth Stout (1884-1980). Zij nam de natuur als voorbeeld en concludeerde: de natuur spit niet. Ze ontdekte dat de opbrengst van haar moestuin veel rijker was als ze de bodem bedekte met een laag organisch materiaal en deze zoveel mogelijk met rust liet.
Natuurlijke aanpak
Charles Dowding is grondlegger van no-dig en past dit sinds de jaren tachtig op grotere schaal toe om eenjarige gewassen te kweken en heeft met zijn boeken en cursussen al veel groenliefhebbers geïnspireerd. Een belangrijk aspect bij natuurlijk tuinieren is het voeden van de grond door deze te bedekken met organisch materiaal zoals compost en snoeiafval. Zo werkt het in de natuur ook: daar kom je geen kale grond tegen. Afgevallen blaadjes en takjes verteren geleidelijk tot voedzame en losse grond, en dit proces kun je in de moestuin prima nabootsen.
Het is een wonderlijke wereld daar beneden: wat zich allemaal afspeelt in de bodem is met het blote oog niet of nauwelijks waarneembaar. Het bodemvoedselweb bestaat uit een ontelbare hoeveelheid wormen en micro-organismen zoals schimmels en bacteriën. Deze kleine tuinhulpjes woelen de grond om tot een luchtig geheel, bemesten het met hun mini-uitwerpselen en helpen bij het verteren van organisch afval. Schimmels zorgen ervoor dat belangrijke voedingsstoffen vrijkomen die planten weer kunnen opnemen. Dit maakt ze sterker en weerbaar tegen ziekten en plagen, waardoor jij meer kunt oogsten. Kortom, we moeten het bodemleven koesteren.
^ Een laag karton met compost erop is de basis van de no dig-methode.
Stappenplan no dig-methode
1. Bereid de ondergrond voor door deze kort te maaien. Het maaisel kan - mits het niet vol zaden zit - later als mulchlaag gebruikt worden.
2. Bedek de grond met stukken stevig karton dat je dakpansgewijs laat overlappen. Het onderliggende gras en andere planten sterven af omdat er geen licht meer bijkomt. Regenwormen en andere bodembewoners maken de grond los en zorgen ervoor dat zowel plantresten als het karton verteren tot voedzame aarde.
3. Als het karton op een open plek ligt, is het handig om rondom stenen op de randen te leggen zodat het niet wegwaait. Een houten rand timmeren is ook een optie.
4. Besproei het karton met water zodat het goed nat wordt. Daardoor zal het sneller verteren.
5. Strooi een dikke mulchlaag over het karton van minimaal vijf centimeter. Dat kan compost of ander organisch materiaal zijn, in combinatie van teeltaarde.
6. Geef het no dig-bed water. Als je met de laagjesmethode werkt laat je het nu eerst een paar maanden rusten om te verteren. Bij de compostmethode kun je meteen planten zaaien die oppervlakkig wortelen. Zodra het karton zacht of verteerd is kunnen ook planten die dieper wortelen geplant worden.
^ Charles Dowding kweekt in bedden volgens no dig, maar ook in 'gewone' bedden en merkt verschil in opbrengst.
Beste moment voor no dig
In principe kun je het hele jaar met de no dig-methode beginnen. Als je de laagjesmethode toepast is vooral het najaar een handig moment, omdat het nieuwe (moes)tuinbed dan de hele winter de tijd heeft om langzaam te verteren. In andere seizoenen maak je het wat natter zodat het proces sneller gaat, en wacht je net wat langer met zaaien of aanplanten. Het duurt meestal minimaal drie maanden voordat je het bed in gebruik kunt nemen.
Karton voor de moestuin
• Gebruik stevig bruin karton dat zo min mogelijk bedrukt is en waar geen plastic laag op zit.
• Informeer bij fietsenwinkels of witgoedwinkels naar afgedankte dozen: die zijn lekker groot.
• Karton is ook op rol te koop in de bouwmarkt of via webshops. Nadeel is dat het niet zo dik is en dus te snel verteert of scheurt zodra het nat wordt. Je gaat dit tegen door meerdere lagen kruislings neer te leggen.
• Verwijder tape en nietjes.
• Leg de stukken karton dakpansgewijs neer. Het is belangrijk dat er geen kieren of gaten overblijven waar wilde planten doorheen kunnen groeien.
Dit artikel was te lezen in MAY & JUNE magazine #5. Neem een abonnement of bestel een los nummer.
Tekst: Marieke de Geus | Beeld: Edward Dowding
Elianne, redactiecoördinator MAY & JUNE
Ik ben Elianne, redacteur van blogs & artikelen in May & June magazine. De tuin van onze nieuwbouwwoning leek op een maanlandschap. Inmiddels zijn de eerste stappen gezet om er een groene, bloemrijke oase van te maken en natuur terug te brengen tussen al het beton. Ik heb van alles ontdekt over de opbouw van een tuin. En die kennis deel ik graag met je.
